- بازدید: 55
مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور
مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور
در این مقاله، به بررسی کامل مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور پرداخته خواهد شد. این مقررات که در مبحث پانزدهم از مجموعه مقررات ملی ساختمان آمده است، شامل تمامی الزامات مربوط به نصب، بهره‌برداری و نگهداری آسانسورها در ساختمان‌ها می‌باشد. این مقررات جهت بهبود ایمنی، راحتی و بهره‌وری در استفاده از آسانسورهای نصب‌شده تدوین شده است.
مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور چیست؟
مقررات ملّي ساختمان مجموعه‌اي از ضوابط فني، اجرايي و حقوقي لازم‌الرعايه در طراحي، نظارت و اجراي عمليات ساختماني اعم از تخريب، نوسازي، توسعه بنا، تعمير و مرمت اساسي، تغيير كاربري و بهرهبرداري از ساختمان است كه به منظور تأمين ايمني، بهره‌دهي مناسب، آسايش، بهداشت و صرفه اقتصادي فرد و جامعه وضع ميگردد.
این مجموعه قوانین در قالب مبحث پانزدهم آسانسورها و پله‌برقی توسط دفتر مقررات ملی ساختمان در سال 1392 تدوین شده است.
هدف مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور چیست؟
احداث ساختمان‌هاي بلند مرتبه و برج‌ها در كلان شهرها، افزايش ميانگين سني افراد جامعه و نياز جمعيت ميانسال و كهنسال كشور به استفاده از سامانه‌هاي مكانيزه حمل و نقل داخل ساختمان، لزوم تعبيه سامانه‌هايي چون آسانسور و پله‌برقي را بيش از پيش روشن ساخته است. به منظور طراحي، اجرا و بهرهبرداري صحيح و قانونمند اين تجهيزات لازم است ضوابط مشخصي در اين خصوص توسط نهادهاي ذيصلاح تدوين و ابلاغ گردد. اين ضوابط علاوه بر جامعيت بايد به اندازه كافي شفاف و بدون ابهام بوده و ضمانت اجرايي لازم را داشته باشد. از اينرو مبحث پانزدهم مقررات ملّي ساختمان براي اولين بار در سال 80 با عنوان آسانسورها و پله‌هاي برقي توسط دفتر امور مقررات ملّي ساختمان وزارت مسكن و شهرسازي (سابق) تدوين گرديد و در سال 87 نيز مورد بازنگري قرار گرفت.
پيشرفت چشمگير صنعت آسانسور در دنيا در دو دهه اخير و به تبع آن تغييرات بوجود آمده در استانداردهاي بين المللي از يك سو و از سوي ديگر تجربيات 15 ساله اجراي ضوابط مربوط به مبحث آسانسور در كشور، لزوم بازخواني و ارزيابي مجدد ضوابط موجود در مبحث پانزدهم مقررات ملّي ساختمان را بيش از پيش روشن مينمود. بدين منظور ويرايش پيش رو به عنوان دومين بازنگري اين مبحث، در سال 1392 با هدف رفع ابهامات موجود در ويرايش قبلي و به روز رساني ضوابط مطابق با استانداردهاي معتبر بين المللي مورد ارزيابي قرار گرفت.
مهمترين مباحث بازنگري شده توسط كميته تخصصي مبحث پانزدهم به شرح زير هستند:
- بازبيني ساختار كلي مبحث و بهبود آن شامل حذف مطالب با جنبه آموزشي و غير ضابطه‌اي، ادغام مطالب مربوط به پلكان برقي با پياده رو متحرك و رفع اشكالات ويرايشي مبحث
- ساده‌سازي مفاهيم و ضوابط متن مبحث تا حد امكان
- گسترش حوزه كاربرد و ساده سازي ضوابط و مقررات
- تكميل بخش مربوط به آزمايش و تحويل‌گيري آسانسور و پلكان‌برقي
- تكميل بخش مربوط به آسانسورهاي هيدروليكي
- هماهنگ سازي ضوابط و مقررات اين مبحث با ساير مباحث مقررات ملّي ساختمان
- خارج نمودن مطالب از جنبه توصيه اي به حالت ضابطه‌اي
- كاهش حداكثر ارتفاع مجاز براي احداث ساختمان بدون آسانسور
- تعيين متولي پاسخگو در صورت بروز هر گونه مشكل يا حادثه در هر يك از مراحل طراحي، اجرا و بهرهبرداري از آسانسور جهت جلوگيري از بروز هرگونه ابهام و منازعه در مواقع بروز حادثه
- تطابق و بروز رساني مطالب و ضوابط مبحث با آخرين ضوابط سازمان ملّي استاندارد ايران (ISIRI) و استانداردهاي معتبر بين‌المللي
- تدوين و تكميل الزامات مدارك فني آسانسور و پلكان‌برقي شامل دستورالعمل ايمني، دستورالعمل بهرهبرداري، گواهي‌هاي بازرسي، تاييديه‌هاي فني، نقشه‌هاي اجرايي، پلاك و مشخصات سازنده و الزام به تحويل آن به مسئولين ساختمان
- بازنگري، اصلاح و تدقيق تصاوير، نمودارها و جداول
- دريافت، ارزيابي و اعمال نظرات اصلاحي و ابهامات رسيده به دفتر مقررات ملّي ساختمان از طرف كارشناسان و متخصصين صنعت ساختمان و آسانسور از زمان انتشار نسخه اوليه مبحث.
کلیات مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور
مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان شامل ضوابط و مقررات مربوط به نصب آسانسور و پله برقی است. این مقررات با هدف بهبود ایمنی و بهینه‌سازی نصب و بهره‌برداری از آسانسورها و پله‌های برقی تدوین شده‌اند. کلیات این مقررات شامل اصول کلی انتخاب و جانمایی آسانسورها، الزامات اولیه طراحی و ساخت، و نحوه نظارت و بهره‌برداری از این تجهیزات است.
مطالب زیر در این مبحث گنجانده شده است:
الف- ارائه راهكارهاي طراحي و انتخاب مناسب‌ترين آسانسور، پله‌برقي و پياده رو متحرك با
قابليت بهرهبرداري مناسب از لحاظ موقعيت، تعداد، نوع، سرعت، ظرفيت و ساير موارد.
ب- ارائه مقررات و ضوابط لازم در انتخاب و جانمايي (محل و تعداد) آسانسور، پلكان‌برقي و پياده‌رو متحرك.
پ- ارائه ضوابط مربوط به بالا بردن كيفيت اجرا و بهرهبرداري.
تبصره: جانمايي، طراحي، محاسبه، تأمين پيش‌نيازهاي نصب، اجرا، بهرهبرداري و نگهداري از
آسانسورها، پلكان‌هاي برقي و پياده‌روهاي متحرك بايد طبق مقررات اين مبحث انجام گيرد و اين امر نافي نوآوري، ابتكار و فن‌آوري جديد نخواهد بود مگر آنكه با اهداف مقررات شامل ايمني، بهداشت، آسايش و صرفة اقتصادي مغايرت داشته باشد.
حدود و دامنه کاربرد مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور
این مبحث ضوابطی را برای تعیین محل، تعداد، نوع، سرعت و ظرفیت آسانسورها و همچنین نحوه اجرای عملیات نصب و بهره‌برداری آن‌ها ارائه می‌دهد. ضوابط مربوط به انواع مختلف آسانسورها از جمله مسافربر، باری، بیمارستانی و پله‌های برقی در این مبحث درج شده است.
انواع آسانسورها
- آسانسورهای کششی و هیدرولیکی برای حمل مسافر و بار.
- آسانسورهای مخصوص حمل تخت بیمار یا برانکارد.
- پله‌های برقی برای حمل مسافر در زاویه‌های خاص.
الزامات اولیه انتخاب آسانسور
انتخاب آسانسور به عوامل مختلفی از جمله تعداد طبقات، نوع کاربری ساختمان و ظرفیت مورد نیاز بستگی دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین الزامات اولیه پرداخته شده است:
الزامات ارتفاع و تعداد آسانسور
- ساختمان‌های با ارتفاع بیش از 7 متر (معادل سه طبقه): نصب آسانسور الزامی است.
- ساختمان‌های با ارتفاع بیش از 28 متر: حداقل باید دو آسانسور نصب شود.
- ساختمان‌های بیمارستانی: باید حداقل یک آسانسور با قابلیت حمل برانکارد نصب گردد.
الزامات مربوط به آسانسورهای ویژه
- آسانسورهای حمل برانکارد: این آسانسورها باید دارای ابعاد داخلی مناسب (حداقل 1100 در 2100 میلی‌متر) و درب‌هایی با عرض 900 میلی‌متر باشند.
- آسانسورهای حمل صندلی چرخدار: باید دارای کابین با ابعاد 1100 در 1400 میلی‌متر و مجهز به سیستم تراز مجدد طبقات باشند.
طراحی و جانمایی آسانسور
محل نصب و جانمایی آسانسور باید به‌گونه‌ای باشد که دسترسی آسان و سریع به آن فراهم باشد. به همین منظور، آسانسورها باید در مراکز حرکتی ساختمان نصب شوند تا کمترین فاصله از نقاط مختلف ساختمان تا آسانسور باشد.
فواصل استاندارد
- حداکثر فاصله بین ورودی آپارتمان و آسانسور نباید بیش از 40 متر باشد.
- چاه آسانسور باید بدون برجستگی و فرورفتگی طراحی شود و دیواره‌های آن از مصالح مقاوم در برابر آتش ساخته شوند.
ابعاد چاه آسانسور
چاه آسانسور باید متناسب با ظرفیت و نوع آسانسور طراحی شود. ابعاد و فضای لازم برای نصب تجهیزات و ایمنی کامل باید مدنظر قرار گیرد.
|
نوع ساختمان |
نوع آسانسور |
عمق راهرو |
|
مسکونی |
تکی |
برابر یا بزرگتر از عمق کابین |
|
غیرمسکونی |
تکی |
بزرگتر از عمق کابین (حداقل 1.5 برابر) |
موتورخانه آسانسور
موتورخانه باید در بالای چاه آسانسور قرار گیرد و ابعاد آن به‌گونه‌ای طراحی شود که فضای کافی برای نصب و نگهداری تجهیزات فراهم باشد.
بهترين محل جانمايي موتورخانه (در صورت وجود) در بالاي چاه آسانسور است، هرچند كه ممكن است به دليل پاره‌اي محدوديت‌ها، موتورخانه در پايين يا كنار چاه آسانسور باشد. فضاي موتورخانه بايد به اندازه‌اي باشد كه امكان جاي دادن تجهيزات، فضاي مناسب جهت تردد ايمن افراد مجاز و تعميرات احتمالي را دارا باشد.
الزامات موتورخانه:
- فضای باز جلوی تابلوهای کنترل: حداقل 700 میلی‌متر.
- حداقل ارتفاع موتورخانه: 2000 میلی‌متر.
- روشنایی موتورخانه: حداقل 200 لوکس.
نکات ایمنی
- تمامی تجهیزات و قطعات آسانسور باید مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی باشند.
- آسانسورهای نصب شده باید دارای شناسنامه فنی و اطلاعات مربوط به ایمنی و نگهداری باشند که توسط سازنده به بهره‌بردار تحویل داده شود.
- فضای چاه آسانسور باید دارای تهویه مناسب بوده و تمامی تمهیدات ایمنی در برابر خطرات ناشی از حریق و برق‌گرفتگی در آن رعایت شود.
مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور در ایران به‌طور جامع به تمامی جنبه‌های ایمنی، طراحی، نصب و بهره‌برداری از آسانسورها پرداخته است. رعایت این مقررات برای حفظ امنیت ساکنان و کاربران ساختمان‌ها ضروری است. این مقررات به‌عنوان راهنمایی کامل برای مهندسان طراح و نصابان آسانسور ارائه شده تا تمامی جزئیات فنی و اجرایی در فرآیند نصب رعایت گردد.
در فایل pdf زیر مقررات ملی ساختمان برای نصب آسانسور به طور کامل شرح داده شده است. برای دانلود بر روی آن کلیک کنید.
دانلود فایل pdf مقررات ملی ساختمان ایران مبحث پانزدهم آسانسورها و پلکان برقی
